BOŞANIYORUZ! Bunu Çocuğumuza Nasıl Söylemeliyiz?

Hiç kimse boşanmak için evlenmez fakat evlilik içerisinde yaşanan sorunlar çiftleri bir noktada ayrılık ve boşanma sürecine itebilir. Böyle bir durumda eğer çiftin bir çocuğu da varsa eğer süreç normal boşanma sürecinden çok daha sancılı ilerleyebilir.

Evde tartışma yaşandığında çocuğun önünde bu tartışmalar gerçekleşmiyor olsa bile çocuk anne ve babasının ilişkisinde bir problem olduğunu fark eder. Bu yüzden “çocuğa yansıtmadan” tartışmalarin devam etmesi ve “çocuk için” mutsuz ve doyumsuz bir evlilikte kalmak aslında göründüğü kadar masum olmayabilir. Özellikle küçük yaş gruplarında olan çocuklar benmerkezci oldukları için yaşanan tartışmalar, gerginlikler ve problemler karşısında kendilerini suçlama eğiliminde olurlar ve yaşanan problemlerin bir noktada kendilerinden kaynaklı olabileceğini düşünebilirler. Bu yüzden iki taraf evliliği bitirmekte kararlıysa bu kararı bir an evvel çocukla paylaşılması çocuğun genel psikolojisi için daha yararlı olacaktır.

Ayrılık kararı çocuğa açıklanırken çocuğa elle tutulur örneklerin verilmesi olayları daha iyi kavramasını sağlayabilir. “Sende görüyorsun, biz kavga ediyoruz, bunların bir kaçına sende şahit oldun” gibi. Ayrılık kararının anne ve babayla ilgili olduğunun ve bunun çocuğun herhangi bir davranış şekli ya da karakteri ile ilgili olmadığının açıklanması bu noktada önem teşkil etmektedir. Çocuk bu kararı duyduktan sonra bir belirsizlik içerisinde kalacaktır. Bilmediği bir süreç karşısında varsayımlar yapıp, daha çok üzülebilir. Bu yüzden bu noktada çocuğa şu mesajı vermek önemlidir: “Biz sadece karı-koca olmaktan vazgeçiyoruz. Biz yaşadığımız süre boyunca senin annen ve baban olarak kalacağız. Birbirimiz ile olan ilişkiler asla değişmeyecek, seni hep sevmeye devam edeceğiz.

Bunun dışında çocuğun yaşam şekli de değişeceği için bu yeni yaşam hakkında da bilgi vermek önemlidir. “Hafta sonları babanla birlikte yaşayacaksın, istediğin zamanlarda yine ona gidebilirsin, gitmek istemediğin zamanlarda olabilir o zamanlarda istediğin yerde olabilme lüksün var. Annen burada yaşamaya devam edecek, baban bize yakın bir yerde yaşayacak ve o evde de bir odan olacak” gibi.

Bu karar çocuğa açıklanırken empatik olmak önemlidir. “Evet, biz ayrılıyoruz ve bu seni çok üzüyor. Bunu çok iyi anlayabiliyoruz ve hatta seni üzdüğümüz için de çok üzgünüz. Şu anda neler hissettiğini tahmin edebiliyoruz, biraz belirsizlik yaşıyor olabilirsin değil mi?” gibi yaşayabileceğini tahmin ettiğiniz duyguları kendisine ileterek onu çok iyi anladığınızı belirtmek mantıklı ve önemli bir yoldur.

Tüm bunlardan daha önemlisi kararın mümkünse iki ebeveynin birlikte açıklanmasıdır. Bu yapılırken çocuğun kendini güvende hissettiği bir yerde olması çocuğu psikolojik olarak daha güçlü hissettirebilir. İki ebeveyn bu süreçte sakinliğini korumalı ve asla birbirini kötülememelidir. Unutmayın ki kötülediğiniz kişi sizin evladınızın ve en değerli varlığınızın annesi ya da babası. Bu sadece bu süreç için değil, boşanma gerçekleştikten sonrası için de önemli bir noktadır.

Boşanma süreci ve sonrasında çocukta bazı davranış değişimleri gerçekleşebilir. Okul başarısında düşme, kaygı semptomları, içe kapanma, öfke, uyku problemleri, geçmişte takdir aldığı davranışları yapmamaya başlayarak ebeveynleri cezalandırma gibi davranış ve problemler gözlenebilir. Bu gibi durumlarda çocukla sağlanan iletişim kanallarının açık olması ve çocuğun problemlerinin konuşulması gerekir. Yaşanan problemin çözümüne gidilmesi için çocukla bu davranışları neden sergilediği konusunda soru sorularak onu rahatlatmaya çalışmak bir seçenek olabilir. Tutum ve davranışlarda değişim ile başa çıkılamazsa çocuğu bir çocuk ve ergen terapistine yönlendirmek ve destek almak gereklidir.

Evet, çocuklarımız bizim en değerlilerimiz ve onları üzmek istemeyiz fakat şunu unutmayalım ki huzurlu ama tek ebeveynli bir evde yetişen bir çocuk, huzursuz ama çift ebeveynli bir ailede yetişen çocuktan çok daha az problem yaşar ve büyüme süreci daha sağlıklı ilerler. Çocuğun hayat standartları ve yaşam şekli ne kadar eski düzeni ile benzer olur ya da yeni yaşam şekli ne kadar stabil tutulabilirse adaptasyonu bir o kadar kolay olmakla birlikte bahsi geçen problemlerin yaşanma olasılığı bir o kadar azalır. İnsanoğlunun adaptasyon süreci çok kuvvetlidir, bu nedenle karşımızda ki bir çocuk dahi olsa bu sürece adapte olacağı unutulmamalıdır.